Αναμφισβήτητα μία από τις κορυφαίες στιγμές στο κυνήγι του αγριόχοιρου που εκτοξεύει τους δείκτες αδρεναλίνης στις μέγιστες τιμές τους, είναι η παγάνα. Η παγάνα είναι το κομμάτι της κυνηγετικής δραστηριότητας, μέσα από το οποίο ξεδιπλώνονται, αναδεικνύονται και αξιολογούνται, οι κυνηγετικές ικανότητες και αρετές μιας κυνηγετικής ομάδας.
του Δημήτρη Ευμοιρίδη
Θα μπορούσε κάλλιστα κανείς να παρομοιάσει την παγάνα με το γραπτό ενός μαθητή κατά την εξεταστική περίοδο, για να γίνει περισσότερο κατανοητό το πόσο σημαντικό σημείο του κυνηγιού είναι. Σε ότι αφορά το ποιος είναι ο σωστός τρόπος διεξαγωγής της παγάνας, οι απόψεις διίστανται. Έχουν γραφτεί πάρα πολλά σχετικά άρθρα κατά καιρούς.
Γίνονται καθημερινά ατέλειωτες συζητήσεις στα κυνηγετικά στέκια γύρω από αυτό το θέμα, πολλές κριτικές, διαφορετικές προσεγγίσεις και απόψεις, που όμως δεν βοηθούν έναν νέο κυνηγό στην σωστή επιλογή. Αγαπητοί φίλοι θα προσπαθήσω μέσα από αυτό το άρθρο να βοηθήσω όλους όσους ενδιαφέρονται να μάθουν την πραγματική διάσταση και αξία της παγάνας, με επιχειρήματα, που πιστεύω θα βοηθήσουν κάθε νέο συνάδελφο να επιλέξει συνειδητά τον τρόπο που θεωρεί ότι τον εκφράζει και όχι μέσα από σύγχυση βεβιασμένα. Πριν ξεκινήσω την οποιαδήποτε αναφορά γύρω από το θέμα μας, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι, η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική χώρα στον κόσμο, που το κυνήγι χαρακτηρίζεται ως ελεύθερο, δημόσιο και παραδοσιακό. Το δε θήραμά της χαρακτηρίζεται κατά 95% και πλέον ως δημόσιο αγαθό. Αυτό θα πρέπει να το έχουμε υπόψη όλοι οι Έλληνες συνάδελφοι πριν πάρουμε οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με το κυνήγι.
Τα πολλά χρόνια εμπειρίας μου στο κυνήγι του αγριόχοιρου, εύκολα και χωρίς κανέναν ενδοιασμό με οδηγούν στο εξής συμπέρασμα: Οι τρόποι διεξαγωγής της παγάνας είναι δύο: Ο Ελληνικός παραδοσιακός από την μία και ο Ευρωπαϊκός από την άλλη. Ας αναλύσουμε τους δύο τρόπους για να μπορούμε να είμαστε σε θέση να επιλέξουμε και να στηρίξουμε τις επιλογές μας.
Ελληνικός παραδοσιακός τρόπος
Δυστυχώς η Ελληνική παράδοση σιγά-σιγά εξαφανίζεται, βουλιάζει όπως ένα βουβάλι μέσα σε έναν απέραντο βάλτο. Έχει αφομοιωθεί από επιλεκτικά κομμάτια του ξενόφερτου τρόπου. Όμως, προς τιμήν τους, υπάρχουν αρκετοί συνάδελφοι ακόμη, που αντιστέκονται και κάτω από αντίξοες συνθήκες εφαρμόζουν τον παραδοσιακό τρόπο και διατηρούν την ομορφιά και τις αξίες του κυνηγίου σε ψηλά επίπεδα. Είναι αυτοί που αφενός δίνουν ελπίδα και αισιοδοξία για τη διατήρηση αυτής της πανάρχαιας διαδικασίας και αφετέρου την ευκαιρία στα νέα παιδιά να μάθουν τις πραγματικές αληθινές αξίες του κυνηγίου. Σε μία τέτοια ομάδα διακρίνουμε τα εξής σημαντικά στοιχεία: Ουδέποτε ανταγωνίζονται άλλες ομάδες, τα μέλη της δεν ξεπερνούν ποτέ τα δέκα άτομα γιατί δεν συντρέχει κανένας λόγος, γεύονται όλα τα οφέλη και τις αξίες που προσφέρει το κυνήγι. Δεν τους ενδιαφέρουν τα νούμερα και δεν έχουν κανέναν λόγo να αποδείξουν κάτι, παρά μόνον το αμείωτο ενδιαφέρον τους, στο να μάθουν όσα περισσότερα μπορούν γι’ αυτό το αξιοθαύμαστο θήραμα. Συναγωνίζονται το θήραμα και δεν το ανταγωνίζονται, αξιοποιώντας με το καλύτερο δυνατό τρόπο το “όπλο” που τους χάρισε ο Θεός, τον νου. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το ελεύθερο παραδοσιακό κυνήγι είναι ότι ο παγανιέρης είναι ο ποιο έμπειρος και καλύτερος κυνηγός της ομάδας. Είναι αυτός που χωρίς να δημιουργεί άσκοπες ηχορυπάνσεις ξετρυπώνει τους αγριόχοιρους είτε με σκύλο, είτε χωρίς, οδηγώντας τους με μαεστρία στα καρτέρια. Το κατρακύλισμα πέτρας, πέντε δέκα απότομες φωνές ή παλαμάκια καθ’ όλη την διαδρομή, πέταμα ενός ξερού ξύλου ή μιας πέτρας σε πυκνή βλάστηση, αρκούν σε έναν έμπειρο και αληθινό κυνηγό να επιτελέσει το έργο του με επιτυχία. Όλα αυτά προϋποθέτουν τεράστιες γνώσεις τις οποίες δεν αποκτά κανείς χρησιμοποιώντας το αυτοκίνητο για ανεύρεση ιχνών, για καρτέρι πάνω στους δρόμους και προπάντων με μεγάλα λόγια στα στέκια των κυνηγών. Αυτό θέλει κόπο, θέληση, αγάπη, σεβασμό και προπάντων μεράκι και αστείρευτη διάθεση για γνώση. Ο παγανιέρης είναι αυτός που πρέπει και επιβάλλεται να γνωρίζει πολύ καλά τους κυνηγότοπους, την βιολογία και τις συνήθειες του αγριόχοιρου, τα χαρακτηριστικά και την συμπεριφορά του και πολλά άλλα. Είναι αυτός που μέσα από τις γνώσεις του, δια της ιχνηλασίας ανακαλύπτει, ξετρυπώνει και οδηγεί τους αγριόχοιρους στα καρτέρια. Όλα αυτά τα στοιχεία για να μπορούν να εφαρμοστούν από έναν άνθρωπο με επιτυχία, προϋποθέτουν την ύπαρξη μίας ακόμη παραμέτρου, της άριστης φυσικής κατάστασης που πρέπει να έχει ο παγανιέρης. Χωρίς φυσική κατάσταση δεν μπορεί να αξιοποιήσει στην πράξη τις δυνατότητες και γνώσεις που έχει για να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Είναι σαν τον ποδοσφαιριστή που ξέρει φοβερή μπάλα, αλλά χωρίς προετοιμασία δεν είναι σε θέση να προσφέρει τις πολύτιμες υπηρεσίες του σε έναν αγώνα.
Ευρωπαϊκός τρόπος
Πιστεύω, ότι δεν υπάρχει συνάδελφος κυνηγός που δεν παρακολούθησε ξένο DVD με κυνήγι αγριόχοιρου. Εκεί διακρίνει κανείς μια άλλη κυνηγετική κουλτούρα και έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο κυνηγίου. Ομάδες που τις πλαισιώνουν πάνω από τριάντα – σαράντα μέλη, αγέλες σκύλων πάνω από είκοσι – τριάντα, τήρηση κυνηγετικών κανόνων με απόλυτη πειθαρχία, και ακρίβεια. Τηρείται αυστηρότατα η έναρξη και λήξη της παγάνας και γενικά η όλη εικόνα της ομάδας θυμίζει μια καλοκουρδισμένη μηχανή, χωρίς να δημιουργείται κανένα πρόβλημα κατά την λειτουργία της. Βλέπουμε την συμμετοχή σε κάθε κυνηγετική εξόρμηση ενός Δασοφύλακα ή Θηροφύλακα, τους παγανιέριδες να μαζεύουν τους κάλυκες από τις τουφεκιές που ρίχνουν, τα καρτέρια να τηρούν με αυστηρότητα την επιτρεπόμενη γωνία που επιτρέπεται να τουφεκίσουν και επιλογή των θηραμάτων που πρέπει και επιτρέπεται η θήρευσή τους. Επίσης διακρίνουμε έναν τρόπο παγάνας «σκούπας» με τουφεκιές και ντουντούκες με συνεχόμενες φωνές, κοντά ο ένας παγανιέρης με τον άλλο, και με αυτόν τον τρόπο οδηγούν τους αγριόχοιρους στα καρτέρια. Βέβαια όλα αυτά σε ιδιωτικές εκτάσεις μέσα στις οποίες δημιουργούνται κατάλληλοι βιότοποι με βλάστηση σχετικά αραιή, με μεγάλα αχανή λιβάδια και γενικά σε περιοχές με πολύ χαμηλούς δείκτες δυσκολίας. Προγραμματισμένη και με αυστηρή τήρηση, το πότε και που θα διεξαχθεί μια κυνηγετική εξόρμηση σε κάθε περιοχή. Όλα αυτά μαζί σε γενικές γραμμές αποτυπώνουν τον Ευρωπαϊκό τρόπο κυνηγίου.
Αυτοί είναι οι πιο δημοφιλείς τρόποι παγάνας που μπορεί κανείς να ξεχωρίσει στο κυνήγι του αγριόχοιρου επάνω στον πλανήτη γη. Αυτό όμως που δεν μπόρεσα να κατανοήσω και κανένας μέχρι σήμερα δεν με έχει πείσει, είναι γιατί πολλοί Έλληνες κυνηγοί αγριόχοιρου χρησιμοποιούν κατά την διαδικασία της παγάνας, επιλεκτικά, τακτικές δανεικές από τον Ευρωπαϊκό τρόπο κυνηγίου. Η απορία μου μετατρέπεται σε αγανάκτηση όταν επιχειρούν να συγκρίνουν το Ελληνικό κυνήγι με αυτό των Ευρωπαίων για να αιτιολογήσουν τις μεθόδους που εφαρμόζουν οι ίδιοι. Το αποκορύφωμα δε της υποκρισίας και της ανεύθυνης συμπεριφοράς είναι, το ότι θέτουν και ως παράδειγμα προς μίμηση, τον τρόπο που κυνηγά ο Ευρωπαίος και όχι ο Έλληνας κυνηγός. Η σύγκριση δύο ανόμοιων πραγμάτων δεν μας οδηγεί σε κανένα βάσιμο και συγκρίσιμο συμπέρασμα.
Άλλο το ελεύθερο παραδοσιακό κυνήγι και άλλο το ελεγχόμενο.
Άλλο το δημόσιο θήραμα και άλλο το ιδιωτικό.
Άλλο οι δημόσιες κυνηγετικές εκτάσεις και άλλο οι ιδιωτικές.
Και τέλος άλλη η Ευρωπαϊκή κυνηγετική παιδεία, κουλτούρα, εκπαίδευση, νομοθεσία και άλλο η Ελληνική πραγματικότητα.
Έστω ότι παραβλέπω όλες τις παραπάνω επισημάνσεις και διαφορές και αποδέχομαι τις τακτικές αυτών που επιλέγουν και υιοθετούν τον τρόπο που κυνηγούν οι Ευρωπαίοι. Τότε εύλογα, θα πρέπει να μου απαντήσουν, γιατί από όλη την κυνηγετική διαδικασία των Ευρωπαίων, επιλεκτικά και μεμονωμένα επιλέγουν μόνον ότι αφορά τον αριθμό των μελών της ομάδας, τις αγέλες των σκύλων και τον τρόπο διεξαγωγής της παγάνας.
Γιατί παραβλέπουν την κυνηγετική παιδεία των Ευρωπαίων;
Γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη την κυνηγετική και πειθαρχική τους συμπεριφορά;
Γιατί δεν εφαρμόζουν την ίδια διαχειριστική τακτική κατά την άσκηση της θήρας;
Γιατί αγνοούν και ούτε καν προβληματίζονται σε ότι αφορά τον τύπο φυσιγγίων που χρησιμοποιούν οι Ευρωπαίοι;
Γιατί δεν μαζεύουν τους άδειους κάλυκες κατά την διάρκεια της παγάνας;
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά «γιατί», όμως περιορίζομαι σε αυτά και θα ήθελα κάποιοι συνάδελφοι να δώσουν πειστικές και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε όλα αυτά τα «γιατί» και σας υπόσχομαι ότι θα είμαι πρώτος εγώ αυτός, που θα αναθεωρήσω όλα αυτά που πιστεύω και προσπαθώ να μεταφέρω στους νέους κυνηγούς… και φυσικά θα εφαρμόσω αυτό το νέο μοντέλο κυνηγίου.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας και επιτέλους ας είμαστε ειλικρινείς. Αυτού του είδους τα επιχειρήματα δεν πείθουν κανέναν και το χειρότερο ούτε καν τους ίδιους που τα λένε. Απλά λέγε – λέγε προσπαθούν να πείσουν τους εαυτούς τους, για να ικανοποιήσουν τον εγωισμό τους και να συγκαλύψουν τις όποιες αδυναμίες τους. Σήμερα δε μπορεί και δεν πρέπει κυνηγός να προσπαθεί να δικαιολογηθεί για τυχόν λαθεμένες κυνηγετικές τακτικές, λόγω ανύπαρκτης εκπαίδευσης. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δημιουργήθηκε μία τεράστια «δεξαμενή» κυνηγετικών πληροφοριών, τόσο από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, όσο και από εκπαιδευτικές ημερίδες και σεμινάρια σε τακτά χρονικά διαστήματα, σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της πατρίδας μας από τις κυνηγετικές οργανώσεις. Δυστυχώς όμως, λίγοι είναι αυτοί που διαβάζουν και ακόμη λιγότεροι αυτοί που τα παρακολουθούν. Βέβαια βλέπουμε να ισχυροποιείται για μία ακόμη φορά η διαχρονική λαϊκή παροιμία, «όταν δεν θέλω να σε φιλήσω, ρωτάω που είναι το μάγουλό σου». Και εδώ γεννάται εύλογα το ερώτημα. Γιατί να μην θέλει ο κυνηγός να μάθει; Ο εγωισμός και η εσωστρέφεια θεωρώ ότι είναι τα βασικά χαρακτηριστικά, που αιτιολογούν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Είναι σαφές ότι αυτοί οι άνθρωποι κατά τον ίδιο τρόπο συμπεριφέρονται και μέσα στην κοινωνία που ζούνε. Θεωρούν τον εαυτό τους παντογνώστη και αλάνθαστο, σε ότι κάνουν και σκέπτονται. Απαξιώνουν τους άλλους και δεν ακούνε καμία διαφορετική άποψη. Δεν προβληματίζονται και δεν ενδιαφέρονται. Ας αναλογιστούν λοιπόν ότι η γνώση δεν έχει τέλος. Κάθε μέρα που περνάει ο άνθρωπος μαθαίνει, γίνεται σοφότερος, εμπειρότερος και καλύτερος, μέχρι το τέλος της ζωής του. Άλλωστε ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος Σωκράτης πριν από 2.500 χρόνια έδωσε την απάντηση σε όλους αυτούς με την περίφημη φράση «Γηράσκω αεί διδασκόμενος» δηλαδή «όσο ζω μαθαίνω».
Συνάδελφοι, το κυνήγι είναι όπως ένας πίνακας ζωγραφικής αποτελούμενος από πολλά κομμάτια πάζλ, τεράστιας αξίας και ομορφιάς, που όμως εάν αφαιρεθούν μερικά κομμάτια και τα αντικαταστήσουμε από έναν άλλο πίνακα, ο πίνακας όπως είναι φυσικό θα χάσει κάθε του αξία. Έτσι λοιπόν θα πρέπει όλοι μας να αποφασίσουμε ποιόν τρόπο πρέπει να επιλέξουμε και να εφαρμόζουμε στο κυνήγι, ούτως ώστε να διατηρήσουμε τις αξίες και τις ομορφιές αυτού του πίνακα που λέγεται ελεύθερο παραδοσιακό Ελληνικό κυνήγι.
