Είναι δυνατόν ένα πουλί να πετά συνεχώς επί ένα περίπου 10μηνο, χωρίς να πατήσει στο έδαφος ή να πιάσει σε δέντρο για ανάπαυλα ή ακόμα για να κουρνιάσει; Και όμως είναι, αν έχουμε να κάνουμε με τη “Φόρμουλα 1” των πουλιών, τον αεροναύτη της φύσης, καθώς έχει ανακηρυχθεί επίσημα παγκόσμιος πρωταθλητής των αιθέρων. Και αυτό δεν είναι άλλο από την μαυροσταχτάρα ή μαυροσταχτούρα, το συνηθισμένο στην χώρα μας πουλί, γνωστό με τα ονόματα πετροχελίδονο, δρεπάνι, κλαδευτήρι.
Είναι το ταχύτερο πουλί της γης και περνά σχεδόν ολόκληρη την ζωή του πετώντας. Τρέφεται στον αέρα, ζευγαρώνει στον αέρα, κοιμάται στον αέρα, και μαζεύει για να χτίσει την φωλιά του τα παρασυρμένα από τον άνεμο αιωρούμενα υλικά. Πατάει στο έδαφος μόνο για να γεννήσει και να εκκολάψει τα αβγά του.
Από την δεκαετία του 1950 οι επιστήμονες υποπτεύονταν ότι κανένα πουλί δεν μπορεί να συναγωνιστεί το πετροχελίδονο στη ταχύτητα και στην αντοχή στο πέταγμα. Το επιβεβαίωσαν μόλις πριν λίγα χρόνια οι Σουηδοί ερευνητές, και μπορεί να ειπωθεί χωρίς δισταγμό, ότι δεν υπάρχει στον κόσμο πουλί που μπορεί να μείνει τόσο καιρό στον αέρα χωρίς να προσγειωθεί. Και καθώς το πετροχελίδονο ζεί περίπου 20 χρόνια, διανύει στη διάρκεια της ζωής του, επτά φορές την απόσταση Γη-Σελήνη με επιστροφή.
Η μαυροσταχτάρα παρά την εξωτερική της ομοιότητα με τα χελιδόνια δεν συγγενεύει καθόλου μαζί τους. Έχει χρώμα σκούρο γκρί, σχεδόν μαύρο. Η ουρά είναι κοντή και διχαλωτή, ενώ οι φτερούγες είναι μακριές σε σχήμα δρεπανιού και φαίνονται τεντωμένες και άκαμπτες όταν πετά. Τα πόδια της είναι δυσανάλογα κοντά, σε σχέση με τα μεγάλα φτερά της, και δεν την ευκολύνουν να απογειωθεί από επίπεδες επιφάνειες. Γι αυτό τον λόγο πιάνει, όταν και όποτε προσγειώνεται, σε κλαδιά ή σε κάθετες επιφάνειες, όπως είναι οι τοίχοι των σπιτιών.
Τα «δρεπάνια» όπως έμαθα να τα αποκαλώ από παιδί, που με ξάφνιαζαν με τη ταχύτητά τους πάνω από τα παλιά σπίτια της γειτονιάς μου, και φαίνονταν σαν να «θερίζουν» τα σύννεφα στον ουρανό, είναι κοινωνικά και παιχνιδιάρικα πουλιά που κυνηγούν το ένα το άλλο με τσιρίγματα και ζευγαρώνουν… εν πτήσει.
Και παραμένει άγνωστο ακόμα, γιατί τα πετροχελίδονα κάθε μέρα, την αυγή και το δειλινό, ανεβαίνουν σε μεγάλα ύψη των δύο-τριών χιλιομέτρων, αλλά την υπόλοιπη μέρα πετάνε πολύ πιο χαμηλά.
Είναι αποδημητικό πουλί και ανοιξιάτικος επισκέπτης στην χώρα. Τη μαυροσταχτάρα την συναντάμε σε όλη την Ελλάδα από τον Μάρτη μέχρι τον Ιούλη. Γεννάει μια φορά τον χρόνο (Απρίλη-Μάη) δύο με τρία λευκά αβγά που τα κλωσούν και οι δύο γονείς. Τα νεαρά πουλιά μπορούν να πετάξουν μετά από 37-56 μέρες, χωρίς να ξαναγυρίσουν στην φωλιά.
Κάθε Ιούλιο οι ενήλικες και οι νεαρές μαυροσταχτάρες αφήνουν τις ευρωπαϊκές πατρίδες τους και μεταναστεύουν στην δυτική και την κεντρική Αφρική για να ξεχειμωνιάσουν. Θα επιστρέψουν την επόμενη άνοιξη και θα περάσουν όλο αυτό το διάστημα πετώντας. Θα ταξιδέψουν δηλαδή από την Ευρώπη μέχρι την Αφρική και το αντίστροφο, χωρίς να πατήσουν στο αφρικανικό έδαφος.
Οι μαυροσταχτάρες αναπαύονται σπάνια στο πολύμηνο μεταναστευτικό ταξίδι τους. Για παράδειγμα ένα πετροχελίδονο, από τον Σεπτέμβρη του 2013 μέχρι τον Απρίλη του 2014, ξεκουράστηκε μόνο 4 νύχτες τον Φεβρουάριο. Τον επόμενο χρόνο δεν διέκοψε τη πτήση του παρά μόνο για…δύο ώρες. Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό, ότι αυτά τα πουλιά κοιμούνται ενώ πετούν.
Ένας Γερμανός επιστήμονας που πειραματίστηκε με θαλασσοπούλια, υποστηρίζει ότι η μαυροσταχτάρα κοιμάται με διακοπές για περίπου 40 λεπτά την ημέρα, και μόνο για λίγα δευτερόλεπτα τη κάθε φορά.
Αλλά το περίεργο είναι, πού βρίσκουν την ενέργεια για το αδιάκοπο πέταγμα και ποιος είναι ο λόγος που ένα πουλί πρέπει να πετάει συνεχώς.
Σύμφωνα με την Σκανδιναβή ερευνήτρια Akesson, οι μαυροσταχτάρες με την εξαιρετική ευκινησία και τη μεγάλη ταχύτητά τους, εξερευνούν μεγάλα τμήματα του εναέριου χώρου για να βρούν τροφή. Έτσι εντοπίζουν εύκολα τα έντομα που βρίσκονται σε πυκνά σμήνη. Κοντολογής πετούν αδιάκοπα αναζητώντας τροφή και τρέφονται για να πετούν.
Οι χρονικές καταγραφές και οι παρατηρήσεις έγιναν κατορθωτές χάρις στο σύστημα GPS που εγκαταστάθηκε σε μία δεκάδα πετροχελίδονα για μία διετία. Έτσι έγινε γνωστό πότε βρίσκονταν στον αέρα και πότε κατέβαιναν στη γη.
https://www.youtube.com/watch?v=Yc8Ze1c58J0&ab_channel=mimahuehue
