Η φυσιολογική κατάληξη της κύησης είναι ο τοκετός και η γέννηση των κουταβιών, η επιβίωση των οποίων κατά τις πρώτες τρείς εβδομάδες της ζωής τους εξαρτάται σε απόλυτο βαθμό από την μητέρα τους.
Όπως έχουμε γράψει και παλαιότερα, ο διαχωρισμός της ζωής του σκύλου σε στάδια δεν σημαίνει ότι υπάρχουν στεγανά. Συνεπώς ότι συμβαίνει στο ένα στάδιο έχει επιπτώσεις στο επόμενο. Ο οργανισμός του σκύλου παραμένει ένας και ενιαίος παρά τις επιμέρους μεταβολές. Επομένως πριν μιλήσουμε για την γαλουχία πρέπει να τονίσουμε πως η σωστή διατροφή κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης συμβάλλει τα μέγιστα στην γαλακτοπαραγωγή. Μετά την αδράνεια της αναπαραγωγικά νεκρής περιόδου, οι μαστοί αρχίζουν να μεταβάλλονται έτσι ώστε στο τέλος της εγκυμοσύνης να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στην διατροφή των νεογέννητων.
Οι μεταβολές αυτές ελέγχονται από τις ορμόνες της σκύλας και συνίστανται στην αύξηση της αιμάτωσης αρχικά, ώστε να παρέχονται θρεπτικά συστατικά, στον πολλαπλασιασμό των κυττάρων των μαστικών αδένων και στην παραγωγή, προς το τέλος της εγκυμοσύνης του πρωτογάλατος, το οποίο είναι πλούσιο σε αντισώματα και είναι η πρώτη τροφή στη ζωή του κουταβιού. Το πρωτόγαλα είναι εξαιρετικής σημασίας για τα νεογέννητα, διότι τα αντισώματα που περιέχει προστατεύουν τα μικρά τυφλά τριχωτά αδύναμα πλάσματα, από πολλούς μικροοργανισμούς που καραδοκούν στο περιβάλλον. Το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ακόμα ανώριμο και για το λόγο αυτό χρειάζονται τα έτοιμα αντισώματα που τους παρέχει η μητέρα με το πρωτόγαλα. Η διάρκεια της προστασίας αυτής δεν είναι σταθερή και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά σε γενικές γραμμές διαρκεί περίπου 30-40 μέρες. Από την 3η μέρα μετά τον τοκετό, το πρωτόγαλα δίνει την θέση του στο “κανονικό” γάλα.
Πρόκειται για το πολυτιμότερο δώρο της φύσης στον νέο οργανισμό που αντικρίζει το φώς του κόσμου. Το νεογέννητο, διατρεφόμενο αποκλειστικά με το γάλα της μητέρας του, πολλαπλασιάζει το βάρος του 2-3 φορές (ή και περισσότερο ανάλογα με την φυλή) μέσα στις πρώτες 30 μέρες της ζωής του. Αν υπολογίσετε μια τοκετοομάδα των 7-8 (κατά μέσο όρο) κουταβιών, τότε καταλαβαίνετε ποιές είναι οι ανάγκες της μητέρας. Υπολογίζεται ότι κατά την διάρκεια της γαλουχίας η μητέρα παράγει το βάρος της σε γάλα!!! Η σωστή διατροφή λοιπόν κατά τη γαλουχία δεν είναι πολυτέλεια αλλά απόλυτα επιβεβλημένη ανάγκη. Από αυτό που θα φάει η μητέρα θα παραχθεί γάλα.
Αν η διατροφή είναι υποβαθμισμένης ποιότητας τότε η γαλακτοπαραγωγή θα είναι μειωμένη και κατ επέκταση ελλειμματική και η ανάπτυξη των κουταβιών. Η γαλακτοπαραγωγή δεν είναι η μόνη μεταβολή του μητρικού οργανισμού μετά τον τοκετό. Σημαντικές μεταβολές υφίσταται η μήτρα η οποία επανέρχεται προοδευτικά στο αρχικό -προ της εγκυμοσύνης- μέγεθός της. Ταυτόχρονα αποβάλλονται μέσω του κόλπου σε ρευστή μορφή τα κατάλοιπα της εγκυμοσύνης (εμβρυικά υγρά, μεμβράνες, νεκρά κύτταρα κλπ). Είναι αυτό που λένε πολλοί ιδιοκτήτες, ότι το ζώο “καθαρίζει”. Στη φάση αυτή και εφόσον η διατροφή δεν είναι αυτή που πρέπει, υπάρχει πιθανότητα να μη μπορέσει το ζώο να “καθαρίσει” και να κατακρατηθούν τα βλαβερά προϊόντα με αποτέλεσμα την μόλυνση της μήτρας. Η κατάσταση αυτή σε ελαφριά μορφή προκαλεί την είσοδο τοξινών στο γάλα και την τοξική δηλητηρίαση των κουταβιών με συνήθη κατάληξη τον θάνατό τους. Σε πιο βαριά μορφή η μόλυνση της μήτρας εκδηλώνεται με πυρετό, ανορεξία και κατάπτωση της μητέρας, ενώ η γαλακτοπαραγωγή μειώνεται ή και σταματά εντελώς.
Θεραπευτικά, χορηγούνται φάρμακα τα οποία εμφανίζονται και στο γάλα με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των κουταβιών (ανορεξία, διάρροια κλπ). Για τους λόγους αυτούς η σωστή διατροφή κατά την διάρκεια της γαλουχίας όχι μόνο χτίζει γερούς τους οργανισμούς των κουταβιών, αλλά θωρακίζει και την υγεία της μητέρας. Η καλύτερη λύση, η οποία συγκεντρώνει και τα περισσότερα πλεονεκτήματα, είναι η ποιοτική ξηρή τροφή ενέργειας, την οποία πρέπει να τρώει η σκύλα κατά βούληση σε όση ποσότητα θέλει. Καμία άλλου τύπου ξηρή τροφή δεν μπορεί να παρέχει στον μητρικό οργανισμό, τόση ποσότητα πρωτεΐνης και λίπους, υψηλής πεπτικότητας.
Τώρα μάλιστα που έχουμε μπει στις θερμές εποχές του χρόνου, οι ξηρές τροφές έχουν το πλεονέκτημα ότι δεν ξινίζουν και δεν προσελκύουν έντομα. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που πρέπει να αποφεύγονται τα συμπληρώματα τροφής όπως πχ γάλα, αβγά, κιμάς κλπ. Τα μόνα συμπληρώματα που πρέπει να χορηγούνται είναι τα χάπια ασβεστίου (ένα χάπι ανά 10 κιλά βάρους). Είναι ταυτόχρονα αστείο και θλιβερό να χορηγούνται χάπια ασβεστίου σε σκύλες οι οποίες τρώνε αποφάγια και λοιπές “σαβούρες”. Η γαλακτοπαραγωγή εξαρτάται από το ασβέστιο αλλά επίσης εξαρτάται σε ίσο βαθμό και από τα άλλα θρεπτικά συστατικά, κυρίως από τις πρωτεΐνες.
