Η σωστή δοκιμή ενός πολυεργαλείου γίνεται σε βάθος χρόνου, αφού χρειάζεται αρκετός χρόνος μέχρι να ξεπεράσεις τον αρχικό ενθουσιασμό του “καινούριου” και να εκτιμήσεις την πραγματική χρηστικότητα και ποιότητα ενός εργαλείου σε μια μεγάλη ποικιλία καταστάσεων και απαιτήσεων.
Του Κώστα Λακαφώση
Τα πολυεργαλεία υπάρχουν πλέον στην αγορά για περισσότερο από 30 χρόνια, οπότε ο σχεδιασμός τους μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει πλέον ωριμάσει. Από τη στραντζαριστή ανοξείδωτη λαμαρίνα του πρώτου Leatherman Super Tool μέχρι το τιτάνιο του Charge Ti, η ποιότητα κατασκευής των πολυεργαλείων προχώρησε αρκετά και κάλυψε διάφορες ανάγκες που προέκυψαν στην πορεία από τους χρήστες.
Το αρχικό ζητούμενο ήταν να μπορεί κανείς να έχει μια αληθινή πένσα-μυτοτσίμπιδο σε διαστάσεις που διπλώνουν και μπαίνουν στην τσέπη ή σε μια θήκη στη ζώνη, γιατί αυτό ήταν το εργαλείο που έκανε τη διαφορά σε σχέση με τον κλασικό ελβετικό σουγιά με τις πολλές λάμες. Αυτή η ιδέα της πένσας που διπλώνει, έφερε πραγματική επανάσταση στο χώρο των εργαλείων τσέπης, όμως μετά τον αρχικό ενθουσιασμό της αγοράς και τις πολύ καλές πωλήσεις των πρώτης γενιάς εργαλείων, γρήγορα περάσαμε στο επόμενο στάδιο εξέλιξης, δηλαδή στη βελτίωση της εργονομίας και της χρηστικότητας αυτών των εργαλείων σε συγκεκριμένους τομείς που υστερούσαν. Πρώτο σημαντικό σημείο που επιδεχόταν βελτίωση ήταν το γεγονός ότι τα πρώτης γενιάς εργαλεία είχαν κοφτερές ακμές στις τετραγωνισμένες λαβές, δυσκολεύοντας την παρατεταμένη χρήση.
Επιπλέον, ο τρόπος που άνοιγαν για να αποκαλύψουν την πένσα, έφερνε τα υπόλοιπα εργαλεία στην εξωτερική πλευρά της λαβής, οπότε τα δάχτυλα και η παλάμη του χρήστη είχαν να αντιμετωπίσουν, όχι μόνο τις κοφτερές ακμές της λαβής αλλά και τις ράχες των υπόλοιπων εργαλείων. Άρα, ένα πρόβλημα που έπρεπε να λύσουν οι σχεδιαστές των πολυεργαλείων ήταν να βελτιωθεί η εργονομία της λαβής ώστε να δίνει μια λεία και στρογγυλεμένη, αλλά ταυτόχρονα σταθερή και σίγουρη επιφάνεια για να σφίγγει κανείς με το χέρι του όταν χειρίζεται την πένσα. Επόμενο πρόβλημα, σχετικό με το προηγούμενο, ήταν η ευκολία στην πρόσβαση στα εργαλεία: όταν θέλεις να ανοίξεις γρήγορα την κύρια λάμα του μαχαιριού ή ένα κατσαβίδι για να βιδώσεις κάτι που ήδη συγκρατείς με το αριστερό χέρι, μπορείς μόνο με το δεξί χέρι να ανοίξεις το εργαλείο και να το φέρεις σε κατάσταση λειτουργίας; Εξίσου σημαντικό: κλειδώνουν τα εργαλεία στην ανοικτή θέση ώστε να μπορείς να βάλεις δύναμη με ασφάλεια χωρίς να φοβάσαι ότι θα τραυματίσεις τα δάχτυλά σου;
Όλα αυτά είναι προβλήματα εργονομικού συνδυασμού, στα οποία θα πρέπει να προσθέσουμε και το ζήτημα του καθαρά μηχανολογικού σχεδιασμού που έχε να κάνει με τα υλικά και τις ανοχές της διαδικασίας κατασκευής: ποιά είναι η αίσθηση της ποιότητας που έχει κανείς κατά τη χρήση του εργαλείου; Είναι στιβαρό και “σφιχτό” σε όλες του τις λειτουργίες, ή είναι τόσο χαλαρό που “κουδουνίζει” και δίνει την αίσθηση της χαμηλής ποιότητας;
Ειδικά για το τελευταίο ζήτημα, δυστυχώς η πρώτη εντύπωση δεν είναι πάντα αρκετή. Ένα εργαλείο μέτριας ποιότητας, μπορεί να μοιάζει ανθεκτικό και ποιοτικό στην πρώτη επαφή, αν είναι καινούριο. Όμως, μετά από έξι μήνες ή έναν χρόνο σκληρής, καθημερινής χρήσης, οι όποιες ατέλειες και αδυναμίες είναι αδύνατον να κρυφτούν, ενώ ο χρόνος είναι ο καλύτερος μάρτυρας και για την χρηστικότητα των διαφόρων εργαλείων στη συγκεκριμένη χρήση και ανάγκες που έχει ο καθένας. Η τελευταία παρατήρηση είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση της συνολικής χρηστικότητας ενός πολυεργαλείου, επειδή ο κάθε χρήστης έχει διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες που δεν είναι εύκολο να “ζυγιστούν” στην πρώτη επαφή. Μπορεί, για παράδειγμα, να θεωρείς ότι ένα συγκεκριμένο πολυεργαλείο υπερτερεί έναντι του ανταγωνιστή του επειδή διαθέτει ένα πολύ καλό σιδεροπρίονο, όμως όταν περάσεις έναν ολόκληρο χρόνο και συνειδητοποιήσεις ότι δεν χρησιμοποίησες το σιδεροπρίονο ούτε μια φορά στην πράξη, τότε συνειδητοποιείς ότι είναι πιο σημαντικό για τη δική σου χρήση το καλό κύριο μαχαίρι και το καλό σταυροκατσάβιδο, παρά το σιδεροπρίονο που δεν χρησιμοποίησες ποτέ.
Με αυτήν ακριβώς τη λογική καταγράφουμε τις εντυπώσεις μας από έναν ολόκληρο χρόνο συμβίωσης και καθημερινής χρήσης με ένα Victorinox Swiss Tool Spirit, επισημαίνοντας ότι κάποιες από τις παρατηρήσεις μας είναι αντικειμενικές (όπως αυτές που αφορούν την ποιότητα κατασκευής), όμως κάποιες άλλες που αφορούν τη χρηστικότητα συγκεκριμένων εργαλείων, είναι υποκειμενικές και απλώς υποδεικνύουν το σωστό τρόπο σκέψης που πρέπει να ακολουθήσει κανείς ώστε να αξιολογήσει σωστά τις δικές του προτεραιότητες και προτιμήσεις.
Το συγκεκριμένο Swiss Tool είναι το μικρό μέγεθος από τα δύο που κυκλοφορούν: το μεγάλο Swiss Tool είναι σαφώς πιο ογκώδες και βαρύ, γεγονός που το κάνει κατάλληλο για την εργαλειοθήκη, το αυτοκίνητο ή το σακίδιο εκστρατείας, όμως το μικρότερο μοντέλο με τον κωδικό Spirit είναι απολύτως κατάλληλο για καθημερινή χρήση και μεταφορά, εάν κανείς έχει την ανάγκη να έχει πάντα μαζί του ένα πολυεργαλείο. Κάτι ακόμα αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το Spirit βγαίνει και σε μια “στρατιωτική” έκδοση που αρχικά σχεδιάστηκε για τον ελβετικό στρατό και πλέον κυκλοφορεί και στην παγκόσμια αγορά. Σε σύγκριση με το απλό, η βασική διαφορά είναι το χρώμα, αφού το στρατιωτικό μοντέλο είναι χρωματισμένο μαύρο, ώστε να μην γυαλίζει (παραμένει κατασκευασμένο από το ίδιο ανοξείδωτο ατσάλι που χρησιμοποιεί η Victorinox σε όλα τα εργαλεία της, άρα δεν υπάρχει κανένα ζήτημα προστασίας από διάβρωση κλπ, η μαύρη επένδυση είναι μόνο χρώμα και τίποτα άλλο). Η δεύτερη διαφορά είναι μια στρογγυλή εσοχή στην πένσα η οποία χρησιμοποιείται από τους πυροτεχνουργούς του στρατού για να ασφαλίζουν τους πυροκροτητές πάνω στο φυτίλι, ενώ η τρίτη διαφορά είναι ότι το στρατιωτικό μοντέλο βγαίνει μόνο με κλασική λάμα με μύτη και απλή κόψη, ενώ για το “πολιτικό” μοντέλο υπάρχει μια επιλογή ενός μαχαιριού “ασφαλείας” με στρογγυλεμένη μύτη και οδοντώσεις στην κόψη.
Μετά από έναν ολόκληρο χρόνο καθημερινής χρήσης, μπορούμε πλέον να σχολιάσουμε αυτές τις τρεις διαφοροποιήσεις με ένα πιο καθαρό βλέμμα που ξεπερνά την όποια πρώτη εντύπωση, όπου η πιο σημαντική παρατήρηση έχει να κάνει με το μαύρο χρώμα: όσοι φαντάζονται ότι το χρώμα αυτό είναι χρήσιμο μόνο στους στρατιωτικούς που επιχειρούν σε μυστικές νυχτερινές επιχειρήσεις πίσω από τις γραμμές του εχθρού, προφανώς δεν έχουν έλθει σε επαφή με παιδιά και τρομοκρατημένες μαμάδες… Σε ένα τέτοιο περιβάλλον (σχολείου, παιδικού σταθμού, παιδότοπου, κλπ), όποιος επιχειρήσει να βγάλει ένα κλασικό ατσάλινο γυαλιστερό πολυεργαλείο για οποιαδήποτε χρήση, θα αντιμετωπιστεί αμέσως με βλέμματα φόβου από τρομαγμένες μαμάδες που θεωρούν ότι ο “μαχαιροβγάλτης” θέτει σε κίνδυνο τα βλαστάρια τους (ή απλώς τους δίνει το κακό παράδειγμα).
Με το μαύρο χρώμα, όλα αυτά μπορεί κανείς να τα ξεχάσει, αφού πλέον το εργαλείο είναι “αόρατο” και μπορεί κανείς να το βγάλει διακριτικά και να το χρησιμοποιήσει οπουδήποτε, χωρίς κανείς ποτέ να το προσέξει ή να αισθανθεί την ανασφάλεια που δημιουργεί το γυαλιστερό ανοξείδωτο ατσάλι. Αντίστοιχα, το μαύρο πολυεργαλείο γίνεται αόρατο και όταν βρίσκεται στη θήκη της ζώνης, αφού κανείς δεν το παρατηρεί και δεν καταλαβαίνει τί είναι αυτό που κουβαλάς. Αυτό από μόνο του είναι πολύ σημαντικό στοιχείο καθημερινής “ηρεμίας” που, όταν το συνηθίσεις, μετά δεν μπορείς χωρίς αυτό. Όσο για τις άλλες δύο ιδιαιτερότητες του στρατιωτικού μοντέλου (την εσοχή του πυροτεχνουργού και την ευθεία λάμα), οι παρατηρήσεις μας είναι ότι για τη μεν εσοχή, είναι κάτι που δεν ενοχλεί, απλώς υπάρχει και ίσως να φανεί χρήσιμο σε κάποια ιδιαίτερη εργασία, ενώ για τη λάμα η προσωπική μας άποψη είναι ότι, ούτως ή άλλως, αυτή είναι η πιο χρηστική επιλογή από τις δύο. Η κοντή λάμα με την στρογγυλεμένη μύτη και τις οδοντώσεις περιορίζει κάπως τις δυνατότητες του πολυεργαλείου, θα ήταν ευπρόσδεκτη ως δεύτερη, βοηθητική λάμα, αλλά όχι ως πρώτη και μοναδική.
Κατά τα άλλα, αυτό που είναι ολοφάνερο και πέραν πάσης αμφιβολίας είναι η “ελβετική” ποιότητα κατασκευής του πολυεργαλείου που ακολουθεί, άλλωστε, τη μακρά παράδοση ποιότητας της εταιρείας. Μετά από έναν χρόνο σκληρής χρήσης, τίποτα δεν έχει χαλαρώσει, τίποτα δεν έχει χαλάσει, το μόνο πράγμα που μαρτυρά τη χρήση είναι οι ελαφριές και απολύτως φυσιολογικές φθορές στο μαύρο χρώμα. Αν δεν ήταν το χρώμα, το υπόλοιπο εργαλείο θα ήταν πραγματικά “σαν καινούριο” από όλες τις απόψεις. Οι λαβές της πένσας είναι στρογγυλεμένες και πολύ άνετες στη χρήση, ενώ τα διάφορα εργαλεία είναι ίσως το δυνατό σημείο του συγκεκριμένου πολυεργαλείου σε σύγκριση με τον ανταγωνισμό: όποιος έχει περάσει από τον κλασικό κόκκινο ελβετικό σουγιά, γνωρίζει την πολύ καλή ποιότητα και χρηστικότητα όλων των εργαλείων που έχουν μεταφερθεί εδώ με ένα πρόσθετο σημαντικό στοιχείο, το γερό κλείδωμα στην ανοιχτή θέση που προσφέρει επιπλέον ασφάλεια στη χρήση. Μετά από έναν χρόνο καθημερινής χρήσης, αυτά τα πολύ καλά εργαλεία είναι το σημείο που κάνει το Swiss Tool Spirit να ξεχωρίζει, αφού αισθάνεσαι σαν να έχεις έναν τέλειο ελβετικό σουγιά με όλα τα χρήσιμα εργαλεία, και ταυτόχρονα μια καλή και γερή πένσα-μυτοτσίμπιδο.
Στην πρώτη επαφή δεν το παρατηρείς, όμως τελικά σε βάθος χρόνου ανακαλύπτεις ότι μια από τις πιο χρήσιμες λάμες είναι αυτή που διαθέτει τρία διαφορετικά εργαλεία για το κόψιμο και το ξεγύμνωμα ηλεκτρικών καλωδίων μαζί με μια ανθεκτική “ξύστρα” που σώζει το μαχαίρι από όλες τις σκληρές και βαριές δουλειές. Το δίλημμα “καλά εργαλεία ή γερή πένσα” δεν υπάρχει πλέον, αφού η Victorinox τα έβαλε και τα δύο στο ίδιο πακέτο, πρώτα με το πολύ στιβαρό και ποιοτικό μεγάλο Swiss Tool 115mm και τώρα με το μικρότερο και πολύ πιο εύκολο στην καθημερινή μεταφορά Swiss Tool Spirit 105mm. Επιπλέον, η διαμόρφωση του συγκεκριμένου εργαλείου με όλα τα εργαλεία στην εξωτερική πλευρά της λαβής, το κάνει πολύ εύχρηστο και πρακτικό, όπως αποδεικνύει η καθημερινή χρήση. Σε σύγκριση με τα πολυεργαλεία που έχουν τα επιπλέον εργαλεία στο εσωτερικό της λαβής, στο Spirit δεν χρειάζεται να ανοίξεις το εργαλείο για να βρείς το κατσαβίδι, το ψαλίδι ή το σουβλί, αφού τα έχεις όλα έτοιμα για άμεση χρήση στην εξωτερική πλευρά.
Μπορεί να μοιάζει με λεπτομέρεια, όμως αυτές οι λεπτομέρειες είναι που φαίνονται καλύτερα μετά από έναν χρόνο χρήσης και σου δίνουν την πραγματική αξιολόγηση της χρηστικότητας ενός εργαλείου. Γι’αυτό και πλέον μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι, εάν στην πρώτη επαφή το συγκεκριμένο εργαλείο μας είχε δημιουργήσει απλώς θετική εντύπωση, μετά από έναν χρόνο χρήσης το θεωρούμε πραγματικά κορυφαίο στην κατηγορία του και αδιαμφισβήτητο “πρωταθλητή” για τις δικές μας συγκεκριμένες ανάγκες και προτεραιότητες.
