Πως τα δηλητηριώδη μανιτάρια που συλλέχθηκαν από μία παρέα κυνηγών σε ένα δάσος της Καλαμπάκας, έστειλαν πέντε νοματαίους στα… επείγοντα του νοσοκομείου…
Επειδή έχω… πάθει κι έχω μάθει, το γράφω για να το μάθετε και εσείς: στα μανιτάρια χέρι πρέπει να βάζουν λίγοι! Ωραία, είναι, νόστιμα είναι, δωρεάν είναι, εν αφθονία βρίσκονται έξω στη φύση, αλλά δεν επιτρέπουν εξυπνάδες και επιπολαιότητες. Τα μανιτάρια είναι πιο επικίνδυνα από τους αγριόχοιρους, και… σκοτώνουν ανθρώπους πολύ πιο συχνά από αυτούς!
Με δάσκαλο χωρίς “πτυχίο”
Δεν τα γράφει κάποιος άνθρωπος που φοβάται και τη σκιά του αυτά… Άνθρωπος του βουνού είμαι κι εγώ, έχουν γράψει πολλά χιλιόμετρα τα πόδια μου σε ορεινά μονοπάτια, σε δάση και σε καταράχια. Χρόνια πολλά εκεί έξω, έμαθα μαζί με το κυνήγι να μαζεύω ρίγανη, τσάι, φασκόμηλο, σπαράγγια, σαλιγκάρια, αγριόχορτα και βοτάνια κάθε είδους.
Έμαθα να φτιάχνω βαλσαμόλαδο για πληγές και εγκαύματα, ή να αξιοποιώ σε διάφορες χρήσεις τα κράνα, τα αγριοκορόμηλα, τα μύρτιλα, τα κούμαρα, τα βατόμουρα, τα αγριοστάφυλλα, τα φτεροβλάσταρα και τα ξυνόροδα. Όμως, θα το ομολογήσω: Aυτό που ποτέ δεν έμαθα όλον αυτόν τον καιρό, είναι… να ξεχωρίζω τα μανιτάρια!
Δεν είμαι περήφανος γι’ αυτό, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Όχι πως δεν το θέλησα, ούτε γιατί δεν το επιδίωξα… Όμως, και τις τρεις φορές που εμπιστεύτηκα κάποιον για “δάσκαλο” (η πρώτη φορά ήταν στα Βαρδούσια, η δεύτερη στην Πάρνηθα και η τρίτη στον Κόζιακα), αποδείχθηκε πως αυτός… δεν είχε “πτυχίο”.
Ο μεγάλος πειρασμός
Έτσι, στα χρόνια που πέρασαν, το πήρα απόφαση πως τα μανιτάρια δεν θα κινδυνέψουν ποτέ από την αφεντιά μου, ούτε, φυσικά, και εγώ από δαύτα (αυτό το τελευταίο με ενδιέφερε και περισσότερο, για να λέμε την αλήθεια). Και εκεί που όλα πήγαιναν καλά, πέρυσι τον Οκτώβρη το έφερε η μοίρα να βρεθώ για μπεκάτσες, σε κυνηγότοπους ανάμεσα στα Τρίκαλα και στα Γρεβενά.
Καλά κυνηγάγαμε και καλά περνάγαμε με την παρέα, αλλά ο διάολος είχε αποφασίσει να στήσει το… “καρτέρι” του λίγο πάνω από το χωριό “Ελάφι”: σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, ανάμεσα σε έλατα, καρυδιές και ντούσκα, τα μανιτάρια φύτρωναν παντού! Ο πειρασμός ήταν μεγάλος και βαλθήκαμε να μαζεύουμε. Υποτίθεται πως όλοι τα γνώριζαν καλά και μόνος “μαθητευόμενος” ήμουν εγώ, που μάζευα μόνο όσα μου έδειχναν…
Το ίδιο απόγευμα φύγαμε για Αθήνα, χωρίς τα μανιτάρια να τα δει άλλου ανθρώπου μάτι (υποθέτω πως αν τα έβλεπε κάποιος ντόπιος, όλο και κάτι θα μας έλεγε). Φτάνοντας στα σπίτια μας, το δικό μου “μερτικό” το μοίρασα στα τρία, για να φιλέψω δικούς μου ανθρώπους και φίλους.
Χωριστά τα φάγαμε τρία σπίτια αυτά τα μανιτάρια από τον μπεκατσότοπο στο “Ελάφι”, μαζί, όμως, τρέχαμε μισή ώρα αργότερα! Έμετοι, διάρροιες, πόνοι στο στομάχι, ατονία, ζαλάδες και πυρετός, ήταν τα συμπτώματα που μας έστειλαν στο νοσοκομείο. Και μαζί ένα δικό μου πελώριο αίσθημα ενοχής, που είχα πάρει “στο λαιμό μου” και άλλους.
Σοβαρές παρενέργειες
Παρά την ασφυκτική παρουσία ασθενών στα επείγοντα, αμέσως μόλις οι γιατροί άκουσαν για μανιτάρια, έδωσαν σε όλους μας απόλυτη προτεραιότητα. Αν και θάνατοι από μανιτάρια δεν σημειώνονται συχνά όπως μας είπαν, ωστόσο, οι δηλητηριάσεις από δαύτα είναι συχνές και προκαλούν επί μακρόν σοβαρές παρενέργειες στον οργανισμό… Ένα δεκαήμερο, περίπου, χρειάστηκε ώσπου να ορθοποδήσουμε και οι πέντε νοματαίοι που τα είχαμε βάλει στο στόμα μας.
Τέσσερις ημέρες κράτησε ο πυρετός, και σε αυτό το διάστημα σερνόμασταν από το κρεβάτι στον καναπέ και από εκεί στην πολυθρόνα, με φάρμακα, λαπάδες, φιδέδες και τσαγάκι. Δεν πάθανε, όμως, όλοι από την παρέα των κυνηγών τα ίδια. Κάποιους τους ειδοποίησα εγκαίρως και τα πέταξαν, ενώ κάποιοι άλλοι έφαγαν τα δικά τους και… δεν έπαθαν απολύτως τίποτα!
Προφανώς, στα δικά μου υπήρχαν και μερικά δηλητηριώδη. Ποιος τα μάζεψε ποτέ δεν θα μάθουμε, αφού στη μοιρασιά τα μανιτάρια ανακατεύτηκαν. Όμως, μετά από όλη αυτή την επικίνδυνη περιπέτεια, ποιόν θα μπορούσα να εμπιστευτώ ξανά για μανιτάρια;
Συνηθισμένα λάθη που κοστίζουν ακριβά! – ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΡΟΣΟΣ
Το “Αυτί του Ιούδα, “Βωλίτης”, “Σατανάς”, “Μουτίνος ο σκυλίσιος”, “Φαλός… ο αναίσχυντος”, “Λακτάριος ο χείριστος”.
Η αλήθεια είναι πως υπάρχουν πολλά μανιτάρια στην πατρίδα μας, και πολλά να μάθει κανείς γι’ αυτά, ως προς το πώς να τα αναγνωρίζει, να τα “κυνηγά” και να τα μαγειρεύει. Όμως, χρειάζεται μέτρο, ταπεινότητα και αυστηρή αυτοπειθαρχία: τα μανιτάρια δεν επιτρέπουν εξυπνάδες και επιπολαιότητες, γιατί μπορεί και να… σκοτώσουν!
Δυστυχώς, δεν υπάρχει χρυσός κανόνας για να διακριθούν τα δηλητηριώδη μανιτάρια από αυτά που τρώγονται… Και τα συνηθέστερα σφάλματα που οδηγούν σε δηλητηριάσεις, είναι τα εξής:
• Η αντίληψη ότι, “τα μανιτάρια που έχουν δαχκτύλιο τρώγονται”. Ωστόσο, δακτύλιο έχουν και τα δηλητηριώδη μανιτάρια “αμανίτης ο φαλλοειδής” και “αμανίτης ο μυγοκτόνος”.
• Άλλο λάθος είναι ότι “το μανιτάρι μυρίζει ευχάριστα, άρα τρώγεται”. Ωστόσο, ο αμανίτης ο φαλλοειδής έχει ευχάριστη μυρωδιά, ενώ η αρμιλάρια έχει δριμεία οσμή, αλλά είναι εδώδιμη.
• Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν πως τα δηλητηριώδη μανιτάρια χάνουν την τοξικότητά τους, όταν μαγειρευτούν ή αποξηρανθούν. Όμως, η τοξίνη του αμανίτη του φαλλοειδούς δεν καταστρέφεται ούτε από την υψηλή θερμοκρασία, ούτε από την αποξήρανση.
Ποτέ, λοιπόν, μην ξεχνάτε: αν δεν είστε σίγουροι για ένα μανιτάρι, απλά αφήστε το εκεί που είναι, ή πετάξτε το αν το έχετε μαζέψει! Μεγάλη προσοχή χρειάζεται, επίσης, για να μην καταλήξει στο καλάθι σας δηλητηριώδες μανιτάρι, από κάποιον άπειρο…
Σε μία τέτοια περίπτωση επιβάλλεται να πεταχτούν όλα τα μανιτάρια που βρίσκονται μέσα στο καλάθι, διότι ακόμη και οι διασκορπισμένοι σπόροι του, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή δηλητηρίαση.
